لطفا درست نفس بکشید!

 انگار شدت خستگی و اضطراب و یا جمع کردن زیاد بدن برای مقابله با درد باعث میشه تنفسمون منقطع بشه یا ناخودآگاه نفسمون رو در سینه حبس کنیم بدون اینکه متوجه باشیم. بدنمون رو سفت کردیم و این مسئله خودش شدت علائم رو بالامیبره و باعث میشه دچار کاهش اکسیژن رسانی بشیم و عضلاتمون خسته بشن و مواد زائد تجمع پیدا کنه و... . در این پست دوست دارم کمی با تنفس صحیح آشنا بشیم و در وضعیت زندگیمون تغییرات مثبتی رو داشته باشیم.

درست نفس کشیدن یک هـنر می بـاشـد کـه قـابـل یادگیری نیز است. ما همواره در حــین تنفس تنها از بخشی از ظرفیت تنفسی خود بهره میگیریم. در زیر چند تمرین ساده وجود دارد که به شما کمک میکنـد درست نفس بکشید. تنفس ناقص را میتوانید در زیر مشاهده کنید:

۱- تنفس ترقوه ای: کم عـمـق ترین و بدترین نــوع تنفس میباشد. درحین تنفس شانه ها و استــخوان تـرقـوه بـالا آمـده در حـالی کـه در هـنـگام عـمــل دم منقبض می گردد. بـیشترین میزان انرژی در این نوع تنفس مصرف شده امـا کـمتـریـن مـیـزان اکسیژن به ریه ها میرسد.

۲- تنفس با قفسه سینه: این نوع تنفس بوسیله عـضلات دنـده ها صورت می گـیـرد توسط منبسط کردن قفسه سینه. این تنفس نیز ناقص میباشد.

۳- تنفس عمیق شکمی: بهترین و عمیق ترین و آهسته ترین تنفس می باشد. هوا به بخش اعظم ششها میرسد و دیافراگم نیز بدرستی بکار گرفته میشـود.

(به گفته یکی از استادان “چی گانگ” (Chi Gong) – چی گانگ یکی از جنبه های طب چینی و درباره هماهنگی الگوها و شیوه های مختلف تنفس با اشکال مختلف قرارگیری بدن و حرکات آن است گفته است که تنفس شکمی مانند بازگشت به دوران کودکی است.

این شیوه تنفس نه تنها ما را وادار میکند مانند دوران کودکی تنفس کنیم، بلکه میتواند اندامها و کارکرد اعضای بدن را نیز جوان و شاداب کند. از آنجایی که کودکان هنوز از عادات و مکانیزمهای دفاعی که در دوران بزرگسالی می آموزیم متاثر نشده اند، به طور طبیعی تنفس میکنند. اگر از کودکی بخواهید که طاق باز بخوابد، خواهید دید که چگونه هنگام تنفس شکمش با ریتمی منظم بالا و پایین میرود و انرژی حیات را جذب میکند. این استاد تنفس شکمی را “تنفس طبیعی” و تنفس از قفسه سینه را “تنفس وارونه” مینامد زیرا تنفس شکمی روشی است که طبیعت در درون ما ایجاد کرده و تنفس از سینه، روشی است که خودمان آموخته ایم.

تمرین تنفس شکمی برای زندگی سالم

برای بازآموختن روش تنفس از شکم و بهره مند شدن از فواید آن، راه ساده ای وجود دارد. تمرکز و آرامش از نکات عمده در انجام این تمرین هستند. روش مذکور از این قرار است:

▪ شما میتوانید بایستید یا دراز بکشید (ترجیحا بایستید)

▪ در حالت ایستاده، پاهای خود را نزدیک به یکدیگر قرار دهید.

▪ عضلات خود را شل کنید و ذهن خود را از تمام افکار خالی کنید.

▪ شاد باشید

▪ دستهای خود را با چابکی به هم بمالید، کف یک دست را (دست چپ برای آقایان و دست راست برای خانمها) بر روی نقطه هارا (Hara) –دو انگشت پایینتر از ناف قرار داده و دست دگر را بر روی آن بگذارید.

▪ دهان خود را اندکی بازکنید

▪ با کف دستها، فشاری نرم و آهسته به سمت داخل شکم وارد کنید. با شمارش یک تا شش، نفس خود را بیرون دهید.

▪ دو شماره دیگر به فشار شکم ادامه دهید.

▪ فشار را به آرامی قطع کرده و با شش شماره هوا بگیرید.

▪ دو شماره نفس را نگهدارید. هر دور اجرای فشار، نگهداشتن نفس، آزاد کردن و نفس گرفتن، یک واحد تنفس نامیده میشود.

▪ این روند را تا انجام ده واحد تنفس ادامه دهید.

.حالا دستها را پایین آورده و در دوطرف بدن قرار داده، اگر هنوز چشمهایتان باز است، آنها را ببندید.

▪ خود را از از هر فکر و ذهنیتی آزاد کرده و حدود پنج دقیقه یا بیشتر، از حالت “هیچ ” لذت ببرید.

▪ سپس دستها را به هم بمالید و کف دست را به صورت خود بکشید و اصطلاحا، صورت خود را با کف دستها بشویید.

▪ چشمها را باز کنید و چند قدم راه بروید.)

بـرای دسـت یابی به بهترین روش تنفس مراحل زیر را پیروی کنید. در ابـتدا ممکن است آنها برای شما دشوار بنظر برسند اما با اندکی ممارست قطعا متوجـه تفاوت در عملکرد خود خواهید شد. روی یـک ســطح هموار به پشت دراز بکشید و یک بالش زیر سر خود قرار دهید:

۱- فعالیت بخش تحتانی شش را افزایش دهید(ناحیه شکم):

یک دست خود را روی شکم خود قرار دهید.
عضلات شکم خود را منقبض کنید تا سفت شوند.
مجددا آن عضلات را شل کنید تا تفاوت میـان انـقـبـاض و شـل بـودن عـضـلات آن ناحیه را احساس کنید.
این تمرین را ۵ مرتبه تکرار کنید تا آگاهی شما از ناحیه شکم افزایش یابد.
چند لحظه استراحت کنید و سپس نفس بکشید. مـهـم نیـسـت سـریـع نـفــس بکشید و یا آهسته.
یک دست خود را روی شکم قرار دهید بـطـریقـی نـفـس خود را بدرون بکشید تا دست واقع روی شکمتان بسمت بالا حرکت کند.
از طریق دهانتان عمل بازدم را انجام دهید با صدای کشیده هااااا. توجه کنید که چگونه شکم شما از هوا خالی شده و دستتان به پایین باز می گردد. این عمـل را ۱۰ مرتبه تکرار کنید.

۲- فعالیت بخش فوقانی شش را افزایش دهید (ناحیه قفسه سینه):

روی زمین دراز کشیده و دستهای خود را از یکدیگر باز کنید (مـانـنـد یـک صــلیب گردید) طوری کـه دستـانـتـان خـط افـقـی و بدنـتان خط عمودی صلیب را تشکیل دهند. اکنون متوجه خواهید شد از هم گشـودن دستهایـتـان فـضای بیشتری در اختیار قفسه سینه شما قرار میدهد.
اکنون دستان خود را محکم روی قفسه سینه قرار دهید بطور دســت به سینه و گویی خود را در آغوش گرفته اید. ۵ مرتبه این عمل را انجام دهید.
این تمرین را تکرار کنید اما این بار نفس خود را بدرون بکشید در حالیـکه دستان خود را کاملا بسمت خارج از هم گشوده اید و نفس خود را خـارج کنـید در حالی که دستان خود را روی قفسه سینه بطور دست به سینه قرار داده اید. ۱۰ مرتبه این عمل را تکرار کنید.

۳- فعالیت فوقانی و تحتانی را هماهنگ کنید:

از طریق ناحیه شکم نفس بکشید و اجازه دهید هوا حفره قفسه سینه را نیز پر کند. این عمل را تا آنجا که ممکن است با ملایمت انجام دهید.
این عمل را تکرار کنید تا انجامش برای شما سهل گردد.
اکنون دم و بازدم خود را هماهنگ کنید.عمل دم را بدرستی انجام داده و سپس اجازه دهید هوا پیش از آنکه از ناحیه شکم خالی گردد نخست از بخـش فوقانی ششها خارج گردد.
آنقدر این تمرین را تکرار کنید تا بسهولت قادر به انجامش گردید.
تنفس صحیح برای شما بسیار حائز اهمیت میباشد چون با بکارگیری از ظرفیت ششها اکسیژن بیشتری به بدنتان خواهد رسید و همچنین در هنگام مواجه با عـوامل استرس زا بهتر می توانید واکنش نشان دهید.

نتایج تنفس صحیح عبارتند از:

۱- افزایش تمرکز
۲- حداکثر تبادل اکسیژن
۳- آرامش ذهن در پی آرامش جسم

منابع: مردمان و آکاایران؛ تهیه و تدوین توسط آویژه